De zon laat zich steeds vaker zien, tijd om vrije dagen te plannen! Maar hoe zit het ook alweer met die feestdagen? Heeft elke werknemer recht op een doorbetaalde vrije dag, of is dat niet zo zwart-wit?

Inmiddels zijn we alweer een eindje onderweg in 2025, en begint het zonnetje weer lekker te stralen. Tijd om eens wat vrije dagen en activiteiten te plannen dus! Ook vallen in de eerste helft van het jaar een aantal feestdagen. Dat geeft elk jaar weer de discussie: hebben we recht op een doorbetaalde vrije dag, of niet?

Wat zegt de wet (en wat niet)?

Wettelijk is hier niets over geregeld, maar in een cao kunnen hier wel afspraken over zijn vastgelegd. Zijn er geen afspraken gemaakt, dan ben je als werkgever niet verplicht om werknemers een doorbetaalde vrije dag te geven. Het is echter wel gebruikelijk om je werknemers een vrije dag te geven, voor zover de bedrijfsomstandigheden dat toelaten natuurlijk.

Parttime nadelen: wat als je standaard vrij bent op feestdagen?

Verhoudingsgewijs vallen veel feestdagen altijd op een maandag. Dat kan voor werknemers die parttime werken en op die maandag vrij zijn, nadelig uitpakken. De vraag of een parttimer gecompenseerd moet worden voor een officiële feestdag die precies op zijn of haar vrije dag valt, is in de rechtspraak nog niet beslist.

Er is wel sprake van een verbod op onderscheid naar arbeidsduur. Het College voor de Rechten van de Mens heeft meerdere malen geoordeeld over de vraag of een parttimer recht heeft op compensatie voor feestdagen die de werknemer misloopt. Het is aan de werkgever om rekening te houden met feestdagen en te waarborgen dat iedere werknemer, ongeacht een voltijd of deeltijd dienstverband, naar verhouding een gelijk aantal vrije uren heeft.

Oordeel zonder verplichting

Het oordeel van het College voor de Rechten van de Mens is echter geen gerechtelijk vonnis, en daarom juridisch niet bindend. Als werkgever hoef je in principe de uitspraak van het College van de Rechten van de Mens niet te volgen. Ook (kanton)rechters hoeven deze uitspraak niet te volgen. De kans dat zij dit wél doen is echter reëel, omdat het oordeel van het College voor de Rechten van de Mens zeer goed onderbouwd is.

Het jaarurensysteem als oplossing

Om discussies te voorkomen, kan een werkgever gebruik maken van een jaarurensysteem. Als eerste bepaal je hoeveel werkdagen er in het betreffende jaar zijn. Je berekent dit door het totale aantal dagen per jaar te verminderen met de weekenden en de voor de werkgever geldende erkende feestdagen die niet in een weekend vallen. Daarna deel je dit aantal dagen door vijf, om het aantal werkweken voor dat jaar te bepalen. Het aantal werkweken vermenigvuldig je met de gemiddelde arbeidsduur per week voor de werknemer. De uitkomst hiervan is het aantal uren dat de werknemer dat jaar moet werken. Met een jaarurensysteem krijgt elke werknemer, naar rato van het aantal uren dat gewerkt moet worden, hetzelfde aantal vrije feestdagen.

Let op de cao!

In sommige cao’s is het jaarurensysteem al opgenomen. Dit is vaak het geval in sectoren waar werknemers niet vrijgesteld zijn van werk op officiële feestdagen, zoals bijvoorbeeld de zorg en seizoensgebonden sectoren. Check dus altijd de cao om te zien wat daarin geregeld is.

Wat als er géén cao is?

Wanneer er geen cao is en er geen afspraken zijn gemaakt over compensatie van misgelopen feestdagen, kan de werknemer dus mogelijk wel aanspraak maken op een compensatie voor feestdagen die op een parttime dag vallen.